Языки и литературы тюркских народов

55 усадьбе. Бывало, таким образом, не оставалось места для огорода и надворных построек. Концепт «дом» в тюркской лингвокультуре среди других кон- цептов материального мира занимает совершенно особое место, причем русскому слову «дом» в сравниваемых языках соответству- ют слова ө й, йорт, еv, yurt, каждый из которых имеет свою специ- фику, в них по-разному развертывается как денотативное, так и сигнификативное значение и разные коннотативные семы. M. Kaplan Sâbit Divanı’nda Sosyal Eleştiri Social criticism in the Divan of Sâbit İsmi Alaeddin olup Bosna Öziçe’de doğan Sâbit, 1712’de vefat et- miş olup kendine özgü şiir tarzı ile dikkat çeker. Şairin Divan’ı dışında Dere-nâme, Berber-nâme, Zafer-nâme, ve Edhem ü Hümâ adlı eserleri vardır. Taklitten kaçınmış, dikkatini topluma çevirmiştir. Divan’ında aşk ve sevda konularından çok topluma yönelmiş, dünyanın geçiciliğini göz önüne alarak toplumdaki olumsuzluklara dikkat çekmiştir. Bu se- beple şiirlerinde atasözü ve deyimlere sık yermiştir. Sâbit toplumu ke- miren rüşvete karşı eleşti yolunu seçmiştir. Bunun dışında toplumda gördüğü aksaklıkları dile getimekten geri durmamıştır. Sâbit’in şiirle- rinde hakiki ve batıl inançlar, örf adet ve gelenekler, ticaret, alışveriş, giyim kuşam konusunda zengin malzemeye rastlamak mümkündür. Bu çalışmada şairin divan’ı incelenerek bu eserde sosyal hayata ve ki- şilere yönelen eleştirileri tespit edilecektir. Osmanlı Devleti’nin çeşitli iç ve dış sorunlarla uğraştığı, zirveden aşağı hızla indiği bir yüzyılın insanı olarak şairin yaptığı eleştiriler dikkat çekicidir. Hayattan ve ta- lihten şikâyet eden Sâbit, içinde bulunduğu çağın etkisi ve mizacından dolayı eleştirel bir bakış açısına sahiptir. Sâbit, who was named Alaeddin, was born Öziçe in Bosnia and died in 1712, draw attention with its particular style of poetry. Be- sides his Divan, he wrote Dere-nâme, Berber-nâme, Zafer-nâme and